تنظیمات وایرکات چیست و چرا تنظیم درست همه چیز را تغییر می دهد؟
- قطعه سوختگی لبه دارد، گوشه ها Overcut شده، یا سیم مدام پاره می شود.
- نتیجه؟ دوباره کاری، اتلاف زمان و هزینه، تاخیر تحویل و نارضایتی مشتری.
- با تنظیمات وایرکات درست (Ton/Toff، Peak، Servo، فلشینگ، کشش و سرعت سیم) ۸۰٪ این مشکلات از بین می رود. از همین صفحه، «چک لیست شروع سریع» و «جدول تنظیمات پیشنهادی» را اجرا کن و در همان برش اول، به دقت و صافی قابل قبول برس.
نتیجهٔ سریع در ۵ گام
- رسانایی دی الکتریک را روی بازهٔ پیشنهادی ماده تنظیم کن (جدول های پایین).
- قطر و نوع سیم را با ضخامت قطعه تطبیق بده.
- Ton/Toff و Peak را اول محافظه کار انتخاب کن و با حفظ Gap بهینه کن.
- فلشینگ و فاصلهٔ نازل را برای خروج خرده debris پایدار کن.
- جبران Kerf و تعداد پاس های Skim را برای دقت نهایی ست کن.
شناخت پارامترهای کلیدی در تنظیمات وایرکات
پارامترها و اثرشان
- Ton/Toff (µs): طول پالس و وقفه؛ Ton بالاتر → براده برداری بیشتر اما ریسک حرارت/سوختگی.
- Peak Current/Level: شدت پیک تخلیه؛ rough سریع تر، اما سطح زبرتر.
- Servo Voltage/Gap: فاصلهٔ جرقه—کوچک باشد Overcut/پارگی، بزرگ باشد ناپایداری قوس.
- Wire Speed/Tension: سرعت و کشش سیم برای پایداری مسیر و جلوگیری از انحراف.
- Flushing (bar) و Nozzle Gap (mm): خروج مؤثر ذرات و جلوگیری از قوس بی ثبات.
نشانه | علت محتمل | راه حل تنظیمات وایرکات |
سوختگی لبه | Ton/Peak زیاد، فلشینگ ضعیف | کم کردن Ton/Peak، افزایش فشار فلشینگ |
Overcut گوشه | Gap کم، جبران Kerf ناکافی | افزایش Servo/Gap، اصلاح Offset |
پارگی سیم | کشش/سرعت نامتناسب، فلشینگ بد | افزایش کشش، تنظیم سرعت، نزدیک کردن نازل |
خط های باندینگ | دی الکتریک آلوده/رسانایی نامنظم | تعویض فیلتر/رزین، تثبیت µS/cm |
آماده سازی قطعه و فیکسچرینگ حرفه ای - پایه طلایی تنظیمات وایرکات
- تراز و اتوکُلَمپ: هر میلی متر تاب، روی تنظیمات وایرکات اثر می گذارد. از صفحات ساپورت پشت کار (back plate) و گیره های پایدار استفاده کن.
- پیش سوراخ کاری هوشمند: قطر سوراخ اولیه را با قطر سیم و مسیر خروج Slug هماهنگ کن.
- کنترل اعوجاج حرارتی: قطعات نازک را با بریج های موقت و فلشینگ ملایم مهار کن.
- مرجع گذاری دقیق (datum): قبل از rough، سطوح مرجع را تعریف کن تا جبران Kerf دقیق شود.
تنظیمات دی الکتریک - هدایت سنجی، فلشینگ و فاصلهٔ نازل
- رسانایی (µS/cm): برای فولاد ابزار و استنلس معمولاً ۱۰–۲۰ µS/cm، برای آلومینیوم ۲۰–۳۰ µS/cm مناسب است (بسته به ماشین).
- فیلتر و رزین: افت ناگهانی کیفیت سطح؟ فیلتر اشباع یا رزین بی اثر است—تعویض کن.
- فاصلهٔ نازل: ۰.۱–۰.۳ میلی متر از سطح؛ در قطعات ظریف فاصله را اندکی بیشتر بگیر تا لرزش کم شود.
- فشار فلشینگ: صفحه ضخیم/جیب های عمیق → فشار بالاتر. قطعات نازک → فشار ملایم تر.
راهنمای سریع دی الکتریک
ماده | رسانایی پیشنهادی (µS/cm) | فشار فلشینگ | فاصله نازل (mm) |
فولاد ابزار | 10–20 | متوسط–بالا | 0.1–0.2 |
استنلس | 12–18 | متوسط–بالا | 0.1–0.2 |
تیتانیوم | 8–15 | متوسط | 0.1–0.2 |
آلومینیوم | 20–30 | متوسط | 0.2–0.3 |
مس/برنج | 15–25 | متوسط | 0.2–0.3 |
جبران عرض برش (Kerf/Offset) در تنظیمات وایرکات
Kerf ≈ قطر سیم + شکاف جرقه (Spark Gap). برای سیم ۰.۲۵ معمولاً Kerf حدود ۰.۲۰–۰.۲۵ میلی متر است.
- استراتژی:
- پاس Rough با Offset مثبت (بیرون کار) برای سرعت.
- یک تا سه پاس Skim با Offset کاهش یابنده تا رسیدن به اندازهٔ نهایی.
- گوشه ها و سوراخ های ریز: کاهش سرعت و افزایش Toff برای کنترل انرژی—Overcut کم می شود.
- نکته: جدول های ۱۸ تا ۲۰، Offset اولیهٔ پیشنهادی را آورده اند.
برش زاویه دار (Taper/UV) و تنظیمات وایرکات
- UV Compensation: زاویه های ۲–۱۵ درجه روی ضخامت های مختلف، نیاز به جبران مخروطی دارند.
- حداکثر زاویهٔ عملی: به ترکیب «ضخامت × فاصلهٔ نازل × کشش سیم» وابسته است؛ روی قطعات خیلی ضخیم، زاویهٔ مؤثر را کمتر انتخاب کن.
- راهنمای عملی:
- ضخامت ≤ ۱۰mm → تا ۱۵° با UV پایدار (فلشینگ مناسب).
- ضخامت ۱۰–۳۰mm → ۸–۱۲°.
- ضخامت > ۳۰mm → ۵–۸° برای کیفیت قابل اتکا.
- Quality Pass: برای قطعات قالبی زاویه دار، حداقل ۱–۲ Skim کم انرژی پس از Rough اجرا کن.
مدیریت Slug - بریج، میکروجویینت و ایمنی در تنظیمات وایرکات
- Bridge/Micro-Joint: برای جلوگیری از سقوط ناگهانی قطعهٔ جداشونده:
- ضخامت ۵–۱۵mm → بریج ۰.۳–۰.۵mm (۲–۳ عدد).
- ضخامت ۱۵–۴۰mm → بریج ۰.۵–۰.۸mm (۳–۴ عدد).
- پیش برنامه ریزی خروج: مسیر خروج Slug را با فلشینگ کافی و توقف های کنترل شده تنظیم کن.
- ایمنی: Slug گیرکرده؟ فوراً توقف نرم بده، فلشینگ را تغییر بده و پس از آزادسازی، پاس Skim را مجدداً برنامه ریزی کن.
عیب یابی کیفیت سطح در تنظیمات وایرکات
چک لیست سریع
- خطوط باندینگ → رسانایی ناپایدار، فیلتر اشباع، Ton زیاد.
- پوسته پوسته شدن لبه ها → فلشینگ ضعیف، فاصلهٔ نازل زیاد.
- Overcut گوشه → Gap کم، سرعت خوراک زیاد، Offset اشتباه.
- خطای اندازه → عدم جبران حرارتی/گرمایی، فیکسچرینگ ناپایدار.
اقدامات اصلاحی
- کاهش Ton/Peak در Skim، افزایش Toff برای انتقال حرارت کمتر.
- تعویض فیلتر/رزین، تنظیم µS/cm.
- کاهش Wire Speed یا افزایش Tension برای مسیرهای ظریف.
- افزایش تعداد Skim برای Ra پایین تر (مثلاً Ra ۰.۸–۱.۲ µm).
چک لیست شروع سریع پروژه و تنظیمات وایرکات
اگر می خواهی اولین شات همان نتیجهٔ نهایی باشد، این چک لیست تنظیمات وایرکات را دقیق اجرا کن: دی الکتریک تمیز، سیم درست، فاصلهٔ نازل پایدار، Offset حساب شده و یک Skim هوشمندانه—همین پنج مورد، بیشترین اثر را روی زمان و کیفیت دارند.
چک لیست ۱۰ مرحله ای
- بررسی فیلتر/رزین و رسانایی.
- انتخاب سیم (قطر/پوشش) متناسب ضخامت/ماده.
- اطمینان از تراز قطعه و فیکسچرینگ.
- تنظیم فاصلهٔ نازل ۰.۱–۰.۳mm.
- ست کردن فشار فلشینگ مناسب.
- شروع با Ton/Peak محافظه کار (طبق جداول).
- تعیین Offset اولیه و تعداد Skim.
- تست گوشهٔ غیر بحرانی و اندازه گیری Kerf واقعی.
- اصلاح Servo/Gap تا پایدار شود (بدون پارگی/قوس ممتد).
- ثبت پارامترهای موفق برای کارهای مشابه (استانداردسازی).
ماتریس شروع سریع
| ضخامت | سیم | Rough (Ton/Toff) | Peak | Skim1 | Skim2 |
| ≤10mm فولاد | 0.20–0.25 | 8/12 | متوسط | 5/15 | 3/18 |
| 10–30mm فولاد | 0.25 | 10/12 | متوسط–بالا | 6/14 | 4/16 |
| آلومینیوم ≤15mm | 0.20 | 8/10 | متوسط | 5/14 | – |
جدول تنظیمات پیشنهادی — فولاد ابزار (O1/D2/H13)
راهنمایی: مقادیر بسته به برند ماشین (Fanuc/Mitsubishi/Sodick…) «سطح/Level» یا «µs/Amp» نمایش داده می شوند؛ از این جدول به عنوان نقطهٔ شروع تنظیمات وایرکات استفاده کن و با تست کوتاه، فاین تیون کن.
ضخامت | قطر سیم | Ton/Toff (µs) | Peak | Servo/Gap | Wire Speed (m/min) | Flushing (bar) | Offset Rough (mm) | Ra تقریبی |
5–10mm | 0.20–0.25 | 8/12 | M | 40–60 | 8–10 | 0.8–1.2 | 0.12–0.16 | 1.2–1.6 |
10–20mm | 0.25 | 10/12 | M–H | 50–70 | 9–11 | 1.0–1.4 | 0.14–0.18 | 1.0–1.4 |
20–40mm | 0.25–0.30 | 12/14 | H | 60–80 | 10–12 | 1.2–1.6 | 0.16–0.20 | 1.0–1.4 |
جدول تنظیمات پیشنهادی — استنلس استیل و تیتانیوم
ماده | ضخامت | قطر سیم | Ton/Toff (µs) | Peak | Servo/Gap | Wire Speed | Tension | Flushing | نکته |
استنلس | 5–15mm | 0.20–0.25 | 8/12 | M | 50–70 | 8–10 | 1000–1200 | 1.0–1.4 | Toff را کمی بیشتر نگه دار |
استنلس | 15–30mm | 0.25 | 10/12 | M–H | 60–80 | 9–11 | 1200–1400 | 1.2–1.6 | فشار فلشینگ را بالاتر ببر |
تیتانیوم | ≤15mm | 0.20–0.25 | 8/14 | M | 55–75 | 8–9 | 1000–1200 | 1.0–1.2 | رسانایی پایین تر (8–15 µS/cm) |
جدول تنظیمات پیشنهادی — آلومینیوم، مس/برنج و کاربید
ماده | ضخامت | قطر سیم | Ton/Toff (µs) | Peak | Servo/Gap | Wire Speed | Flushing | Offset Rough | نکته |
آلومینیوم | ≤10mm | 0.20 | 8/10 | M | 40–60 | 8–10 | 0.8–1.2 | 0.10–0.14 | رسانایی 20–30 µS/cm |
آلومینیوم | 10–25mm | 0.25 | 10/12 | M | 50–70 | 9–11 | 1.0–1.4 | 0.12–0.16 | کاهش فشار روی قطعات نازک |
مس/برنج | 5–20mm | 0.20–0.25 | 8/12 | M | 45–65 | 8–10 | 1.0–1.4 | 0.12–0.16 | سطح نرم تر با Skim سبک |
کاربید | ≤10mm | 0.20–0.25 | 6/14 | M–H | 60–80 | 7–9 | 1.2–1.6 | 0.10–0.14 | انرژی را پایین و Toff را بیشتر بگیر |
